رشته‌ی MBA چیست؟
رشته MBA چیست؟
MBA یا Master of Business Administration که در فارسی آن را به «مدیریت کسب‌وکار» می‌شناسیم، یک مدرک تحصیلی یا گواهینامه عمومی است که دانش‌پذیران برای یادگیری یا ارتقاء مهارت‌های مدیریتی خود در سطح یک سازمان یا کسب‌وکار از آن استفاده می‌کنند. در دوره MBA همه‌ی مباحثی که مدیر یک کسب‌وکار به آن‌ها نیاز دارد، تدریس میشود. نخستین دوره MBA بعد از پایان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۰۸ در آمریکا توسط دانشگاه هاروارد برگزار شد. بعد از نمایان‌شدن میزان اثربخشی خارق‌العاده‌ی این رشته، به‌مرور زمان دوره‌های آن در سایر کشورها نیز برگزار شده و امروزه به‌عنوان یک استاندارد جهانی در حوزه‌ی علم مدیریت و کسب‌وکار محسوب میشود.
پیش از آن‌که برای شرکت در این دوره‌ی ارزشمند تصمیم نهایی خود را بگیرید، بخش‌های بعدی را با دقت بخوانید.
گرایش های رشته MBA چیست؟
اگر انتخاب شما تحصیل در دوره‌های دانشگاهی MBA در مقطع کارشناسی ارشد است، ۷ گرایش جهت گزینش وجود دارد که برای اثربخشی بیشتر، در این بخش براساس بیشترین محبوبیت به کمترین محبوبیت مرتب شده‌اند. این نکته را مدنظر داشته باشید که در سال‌های اخیر همه‌ی گرایش‌های رشته MBA ترند بوده است و براساس پیش‌بینی‌ها، این رشد تقاضا در سال‌های آتی همچنان روند افزایشی خواهد داشت.
گرایش بازاریابی رشته MBA
بر خلاف تصور عموم جامعه، دانش بازاریابی پیش از طراحی یا توسعه‌ی محصول وارد میدان میشود و تا پایان چرخه‌ی عمر محصول، با آن خواهد ماند. در این گرایش شما در قدم اول درک عمیقی از این دانش به‌دست می‌آورید و سپس نحوه‌ی پیاده‌سازی آن را به‌صورت عملی در سازمان‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ یاد می‌گیرید.
گرایش استراتژی رشته MBA
اهمیت استراتژی آنقدر زیاد است که می‌توان به‌جرات گفت که شکست یا پیروزی یک سازمان یا کسب‌وکار را تعیین می‌کند. از آن جهت که استراتژی به‌صورت کامل با مفاهیمی مانند سیستم، مدل‌سازی، رشد، نقاط قوت و ضعف، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی گره خورده است، در این گرایش ابتدا کارتان را با درک سیستم‌ها شروع می‌کنید و در پایان با مدل‌سازی اطلاعات، تمام آموخته‌های خود را به‌صورت اجرایی در می‌آورید.
گرایش مالی رشته MBA
گرایش مالی رشته MBA در سال‌های اخیر در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته و بازار کار آن در ایران هم توسعه پیدا کرده است. در این رشته با مفاهیمی مانند مدیریت سرمایه‌گذاری، موسسات و بازارهای مالی ایران و جهان، مدیریت ریسک معاملات در بازارهای مالی و سهامی جهان و… آشنا می‌شوید و نحوه‌ی عملیاتی‌کردن آموخته‌هایتان را در بازار واقعی می‌آموزید.
گرایش فناوری رشته MBA
گرایش فناوری رشته MBA را می‌توان ترکیبی از استراتژی و بازاریابی دیجیتال دانست. در این گرایش شما ابتدا درک عمیقی از بازاریابی دیجیتال مانند آشنایی با کسب‌وکار پلتفرمی، کسب‌وکارهای مبتنی‌بر بلاکچین و رمزارزها و تحول دیجیتال پیدا می‌کنید و سپس با ترکیب این مفاهیم با دانش استراتژی، سکان‌داری بخش آنلاین کسبوکارها را بر عهده می‌گیرید.
گرایش سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات رشته MBA
این گرایش اشتراکات زیادی با گرایش فناوری دارد؛ با این تفاوت که نحوه‌ی سیستم‌سازی فرایندهای مدیریتی و به زبان ساده‌تر، بهینه‌سازی فرایندهای سازمان‌ها و کسبوکارها را می‌آموزید.
گرایش عملیات و زنجیره‌ی تامین رشته MBA
ضعف در عملیات و زنجیره‌ی تامین شاید یکی از پازل‌های گم‌شده‌ی کسب‌وکارهای ایرانی برای ورود به بازارهای بین‌المللی باشد. با تحصیل در این رشته ابتدا با مفاهیمی مانند شبکه‌ی تامین‌کنندگان و تحلیل آن‌ها آشنا می‌شوید و سپس می‌آموزید که چگونه با حل مشکلات موجود در این زنجیره، برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد کنید. در ادامه برای بهبود بخش عملیاتی هم با مفاهیم مهم و تعیین‌کننده‌ای مثل مدیریت پروژه، مدیریت خدمات، مدیریت قراردادها، مدیریت توسعه‌ی محصول و… آشنا می‌شوید.
گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی رشته MBA
در دنیای امروز منابع انسانی متخصص مانند الماس، ارزشمند و بسیار کمیاب است؛ بنابراین سازمان‌ها و کسب‌وکارهایی در بازار دوام می‌آورند که در جذب و نگه‌داری کارمندان خود، موفق عمل کنند. در این گرایش با مفاهیمی مانند رهبری، روش‌های تصمیم‌گیری برای مدیران، اصول و مهارت کار تیمی، اخلاق و احکام کسب‌وکار و سایر مواردی که در حفظ و افزایش بازدهی کارمندان در سطوح فردی، گروهی و سازمانی موثر هستند، آشنا می‌شوید و درک عمیقی از آن‌ها پیدا می‌کنید.
سرفصل های رشته MBA چیست؟
پیش از خواندن سرفصل‌های این بخش، لازم است نکته‌ی مهمی را بدانید. دوره‌های MBA به ۲ صورت آکادمیک (دانشگاهی) و آزاد برگزار می‌شوند:
در ادامه نگاهی به سرفصل‌های اصلی رشته MBA می‌‌اندازیم:
MBA یا Master of Business Administration که در فارسی آن را به «مدیریت کسب‌وکار» می‌شناسیم، یک مدرک تحصیلی یا گواهینامه عمومی است که دانش‌پذیران برای یادگیری یا ارتقاء مهارت‌های مدیریتی خود در سطح یک سازمان یا کسب‌وکار از آن استفاده می‌کنند. در دوره MBA همه‌ی مباحثی که مدیر یک کسب‌وکار به آن‌ها نیاز دارد، تدریس میشود. نخستین دوره MBA بعد از پایان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۰۸ در آمریکا توسط دانشگاه هاروارد برگزار شد. بعد از نمایان‌شدن میزان اثربخشی خارق‌العاده‌ی این رشته، به‌مرور زمان دوره‌های آن در سایر کشورها نیز برگزار شده و امروزه به‌عنوان یک استاندارد جهانی در حوزه‌ی علم مدیریت و کسب‌وکار محسوب میشود.
پیش از آن‌که برای شرکت در این دوره‌ی ارزشمند تصمیم نهایی خود را بگیرید، بخش‌های بعدی را با دقت بخوانید.
گرایش های رشته MBA چیست؟
اگر انتخاب شما تحصیل در دوره‌های دانشگاهی MBA در مقطع کارشناسی ارشد است، ۷ گرایش جهت گزینش وجود دارد که برای اثربخشی بیشتر، در این بخش براساس بیشترین محبوبیت به کمترین محبوبیت مرتب شده‌اند. این نکته را مدنظر داشته باشید که در سال‌های اخیر همه‌ی گرایش‌های رشته MBA ترند بوده است و براساس پیش‌بینی‌ها، این رشد تقاضا در سال‌های آتی همچنان روند افزایشی خواهد داشت.
گرایش بازاریابی رشته MBA
بر خلاف تصور عموم جامعه، دانش بازاریابی پیش از طراحی یا توسعه‌ی محصول وارد میدان میشود و تا پایان چرخه‌ی عمر محصول، با آن خواهد ماند. در این گرایش شما در قدم اول درک عمیقی از این دانش به‌دست می‌آورید و سپس نحوه‌ی پیاده‌سازی آن را به‌صورت عملی در سازمان‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ یاد می‌گیرید.
گرایش استراتژی رشته MBA
اهمیت استراتژی آنقدر زیاد است که می‌توان به‌جرات گفت که شکست یا پیروزی یک سازمان یا کسب‌وکار را تعیین می‌کند. از آن جهت که استراتژی به‌صورت کامل با مفاهیمی مانند سیستم، مدل‌سازی، رشد، نقاط قوت و ضعف، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی گره خورده است، در این گرایش ابتدا کارتان را با درک سیستم‌ها شروع می‌کنید و در پایان با مدل‌سازی اطلاعات، تمام آموخته‌های خود را به‌صورت اجرایی در می‌آورید.
گرایش مالی رشته MBA
گرایش مالی رشته MBA در سال‌های اخیر در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته و بازار کار آن در ایران هم توسعه پیدا کرده است. در این رشته با مفاهیمی مانند مدیریت سرمایه‌گذاری، موسسات و بازارهای مالی ایران و جهان، مدیریت ریسک معاملات در بازارهای مالی و سهامی جهان و… آشنا می‌شوید و نحوه‌ی عملیاتی‌کردن آموخته‌هایتان را در بازار واقعی می‌آموزید.
گرایش فناوری رشته MBA
گرایش فناوری رشته MBA را می‌توان ترکیبی از استراتژی و بازاریابی دیجیتال دانست. در این گرایش شما ابتدا درک عمیقی از بازاریابی دیجیتال مانند آشنایی با کسب‌وکار پلتفرمی، کسب‌وکارهای مبتنی‌بر بلاکچین و رمزارزها و تحول دیجیتال پیدا می‌کنید و سپس با ترکیب این مفاهیم با دانش استراتژی، سکان‌داری بخش آنلاین کسبوکارها را بر عهده می‌گیرید.
گرایش سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات رشته MBA
این گرایش اشتراکات زیادی با گرایش فناوری دارد؛ با این تفاوت که نحوه‌ی سیستم‌سازی فرایندهای مدیریتی و به زبان ساده‌تر، بهینه‌سازی فرایندهای سازمان‌ها و کسبوکارها را می‌آموزید.
گرایش عملیات و زنجیره‌ی تامین رشته MBA
ضعف در عملیات و زنجیره‌ی تامین شاید یکی از پازل‌های گم‌شده‌ی کسب‌وکارهای ایرانی برای ورود به بازارهای بین‌المللی باشد. با تحصیل در این رشته ابتدا با مفاهیمی مانند شبکه‌ی تامین‌کنندگان و تحلیل آن‌ها آشنا می‌شوید و سپس می‌آموزید که چگونه با حل مشکلات موجود در این زنجیره، برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد کنید. در ادامه برای بهبود بخش عملیاتی هم با مفاهیم مهم و تعیین‌کننده‌ای مثل مدیریت پروژه، مدیریت خدمات، مدیریت قراردادها، مدیریت توسعه‌ی محصول و… آشنا می‌شوید.
گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی رشته MBA
در دنیای امروز منابع انسانی متخصص مانند الماس، ارزشمند و بسیار کمیاب است؛ بنابراین سازمان‌ها و کسب‌وکارهایی در بازار دوام می‌آورند که در جذب و نگه‌داری کارمندان خود، موفق عمل کنند. در این گرایش با مفاهیمی مانند رهبری، روش‌های تصمیم‌گیری برای مدیران، اصول و مهارت کار تیمی، اخلاق و احکام کسب‌وکار و سایر مواردی که در حفظ و افزایش بازدهی کارمندان در سطوح فردی، گروهی و سازمانی موثر هستند، آشنا می‌شوید و درک عمیقی از آن‌ها پیدا می‌کنید.
سرفصل های رشته MBA چیست؟
پیش از خواندن سرفصل‌های این بخش، لازم است نکته‌ی مهمی را بدانید. دوره‌های MBA به ۲ صورت آکادمیک (دانشگاهی) و آزاد برگزار می‌شوند:
- دوره‌ی دانشگاهی رشته MBA در مقطع کارشناسی ارشد برگزار میشود و برای شرکت در آن باید مدرک کارشناسی داشته باشید.
- برای شرکت در دوره‌ی آزاد MBA هم به مدرک کارشناسی نیاز است، اما سرفصل‌های آن با سیلابس‌های کارشناسی ارشد MBA متفاوت است و به همین دلیل مدرک آن معادل با تحصیلات آکادمیک نیست.
در ادامه نگاهی به سرفصل‌های اصلی رشته MBA می‌‌اندازیم:
| مدیریت بازاریابی | استراتژی | اقتصاد برای مدیران |
| مدیریت مالی | رفتار سازمانی | مدیریت منابع انسانی |
| تصمیم‌گیری در مدیریت | تحقیقات بازاریابی | مدیریت داده‌محور کسب‌وکار |
| رهبری سازمانی | مدیریت عملیات | کارآفرینی |
| حقوق سازمانی | مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال | مدیریت نوآوری و توسعه‌ی محصول |
همان‌طور که از جدول بالا استنباط میشود، شما هر آنچه را که برای تاسیس، مدیریت یا توسعه‌ی یک کسب‌وکار نیاز دارید در این دوره‌ها یاد می‌گیرید. رشته MBA سرفصل‌های گسترده‌ای را در بر می‌گیرد و در نهایت دید بسیار عمیقی در زمینه‌ی مدیریت به شما می‌دهد.
برخی از دروس MBA که در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند، عبارتند از:
برخی از دروس MBA که در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند، عبارتند از:
| حسابداری | مدیریت مالی بنگاه‌ها |
| رفتار سازمانی | برنامه‌ریزی استراتژیک |
| تحلیل‌های کمی در مدیریت | مدیریت بازاریابی |
| اقتصاد مدیریت | مدیریت عملیات |
بازار کار رشته MBA چگونه است؟
بازار کار رشته MBA گسترده است و دامنه‌ی وسیعی از مشاغل دولتی، خصوصی، صنعتی، کشاورزی، خدماتی و… را در بر می‌گیرد. برای سهولت استفاده‌ی مخاطبین گرامی، برخی از مشاغل پردرآمد و پر تقاضای این رشته را به‌تفکیک، در جدول زیر آورده‌ایم:
بازار کار رشته MBA گسترده است و دامنه‌ی وسیعی از مشاغل دولتی، خصوصی، صنعتی، کشاورزی، خدماتی و… را در بر می‌گیرد. برای سهولت استفاده‌ی مخاطبین گرامی، برخی از مشاغل پردرآمد و پر تقاضای این رشته را به‌تفکیک، در جدول زیر آورده‌ایم:
| بازاریابی و فروش | مدیریت مالی | منابع انسانی | تجزیه‌وتحلیل کسب‌وکار | مدیریت زنجیره تامین | مشاغل اجرایی | سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات |
| مدیر بازاریابی | مدیر مالی | مدیر منابع انسانی | متخصص علم داده | تحلیل‌گر زنجیره تامین | مدیر اجرایی | مدیر پروژه |
| مدیر برند | تحلیل‌گر بازارهای مالی | دستیار منابع انسانی | تحلیل‌گر داده | مشاور SAP | مدیر لجستیک | مدیر محصول |
| مدیر دیجیتال مارکتینگ | مدیر حسابداری | مدیر روابط عمومی | تحلیل‌گر هوش تجاری | مدیر انبارداری | - | تحلیل‌گر تجاری |
| مدیر فروش | - | - | - | - | - | - |
| مدیر فروش B2B | - | - | - | - | - | - |
این نکته را فراموش نکنید که در جدول بالا فقط برخی از مشاغل این رشته آورده شده است و فهرست شغلی کاملی نیست.