نظر دکتر مسعود نیلی راجع به دوره های آموزش تخصصی
درباره دوره
در بنگاه‌داری مدرن، عملکرد هیئت‌مدیره مهم‌ترین عامل مؤثر بر بازده و شیوة کارکرد شرکت‌هاست. عضویت در هیئت‌مدیره فعالیتی کاملاً حرفه‌ای و تخصصی محسوب می‌شود و یکی از الزامات موفقیت در آن، تسلط به دانش تخصصی مورد نیاز است. برای پاسخگویی به این نیاز، دانشکده‌های کسب‌وکار تراز اول جهان همچون دانشگاه‌های هاروارد، استنفورد، و وارتون در امریکا و یا مؤسسه توسعه مدیریت IMD در سوئیس دوره‌های جامع و کاربردی را با هدف ارتقای اثربخشی اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌ها برگزار می‌کنند. در کشور ما نیز با توجه به سابقه نه چندان طولانی بنگاه‌داری مدرن و به‌ویژه فعالیت شرکت‌های سهامی عام و نیز با توجه به چالش‌های موجود در حکمرانی شرکت‌ها، و ناآشنایی کافی اعضای هیئت‌مدیره با دانش تخصصی حضور در هیئت‌مدیره‌ها، موضوع به یکی از موانع اصلی ارتقای عملکرد بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌داری مدرن تبدیل شده است.
این برنامه پیشنهادی دربرگیرنده بسته آموزشی مؤثر و هدفمندی است که عضو هیئت‌مدیره را توانمند می‌سازد تا مهارتهای فردی خود را ارتقا دهد و با اعتماد به نفس بالا، نقش بیشتر و نتیجه‌بخش‌تری در هیئت‌مدیره‌ها بر عهده گیرد.
دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، این دوره را در دو بخش پودمانیِ اصول «شرکت‌داری و حکمرانی» و «توسعه مهارتهای فردی برای رهبری و مدیریت» طراحی کرده است. هدف از آموزش بخش «اصول شرکت‌داری و حکمرانی» آشناکردن اعضای هیئت‌مدیره و مدیران عامل شرکت‌ها با مبانی حکمرانی شرکتی و ابزارهای نظارتی است که می‌باید برای اطمینان از برقراری حکمرانی خوب در شرکت‌ها و کاهش ریسک‌ها با آنها آشنا باشند. به‌علاوه، اطلاع شرکت‌کنندگان از حداقل دانش در حوزه‌های قراردادی و حقوقی ضرورت دارد. در بخش «توسعه مهارتهای فردی»، تلاش می‌شود مهارتهای نرم مخاطبان در تعاملات انسانی، در برخورد نظام‌مند و اصولی با مباحث عمومی بنگاه، در حضور اثربخش و حفظ رویکرد سازنده در هیئت‌مدیره، در ارتقای تعاملات بین‌فردی و درون‌سازمانی توسعه داده شود.
مخاطبان دوره
-
اعضای هیئت مدیره شرکت‌ها، به خصوص شرکت‌های حاضر در بورس تهران و فرابورس ایران
-
مدیران و معاونین هلدینگ‌های بزرگ دارای مسئولیت نظارتی بر شرکت‌های زیرمجموعه
- اعضای کمیته‌های تخصصی هیئت مدیره شامل کمیته ریسک، حسابرسی، جبران خدمات و انتصابات
-
مشاوران عامل مدیران عامل و هیئت مدیرهها
-
مدیران ارشد شرکت‌ها
ساختار دوره
ساختار دوره شامل ۱۲ ماژول آموزشی ۸ ساعته (جمعا ۹۶ ساعت) و نشست‌ها و کارگاه‌های تخصصی جهت انتقال تجربیات مدیران و اعضای هیئت مدیره با سابقه طولانی در شرکت‌ها و هلدینگ‌های بزرگ است. ماژول‌های آموزشی از میان ۱۴ ماژول ذیل به فراخورد نیاز دوره و در تعامل با دانشپذیران دوره انتخاب خواهد شد.
برخی از مدرسین دوره
توضیح دروس دوره
-
نظریه نمایندگی و مدیریت تعارض منافعیهرچند مشکل نمایندگی در بنگاه‌ها به‌طور تاریخی به رابطه مدیر و مالک برمی‌گردد، اما تعارض منافع، ذاتی هر رابطه‌است که در آن انتظار می‌رود مدیر به نفع دیگری عمل کند. این دوره انگیزه‌هایی را تحلیل می‌کند که مدیر به نفع بنگاه عمل نمی‌کند. شیوه‌های کاهش چنین انگیز‌هایی و یا وضع مقررات و نظامهای انگیزشی برای اقدام به نفع همه ذینفعان در این کلاس مورد بحث قرار می‌گیرد.
-
اصول حاکمیت شرکتی و نقش هیئت مدیرهدر این نشست‌ها، مخاطبان با اصول حاکمیت شرکتی به عنوان مجموعه‌ای از سازوکارها که برای تأمین منافع سهامداران و اطمینان از حفظ حقوق آنا توسط مدیراین بنگاه طراحی شده آشنا میشوند. هستة کانونی این مجموعه سازوکارهای مورد استفادة هیأت‌مدیره است که اصلی‌ترین ابزار سهامداران برای نظارت بر عملکرد مدیران اجرایی محسوب می‌شود. آشنایی با مبانی حاکمیت شرکتی به اعضای هیأت‌مدیره این توانایی را می‌دهد که اولاً در کلیة تصمیمات خود، پیامدهای مربوط به ایجاد تعارض منافع در سطوح مختلف را تحلیل و چاره‌جویی کنند و ثانیا، ابزارهایی در اختیار اعضای هیأت‌مدیره قرار می‌دهد که نقش نظارتی خود را به شکلی اثربخش طراحی و پیاده‌سازی کنند. از جملة این ابزارها کمیته‌های ذیل هیأت‌مدیره است که در این جلسات، انواع این کمیته‌ها، وظایف آنها، چالش‌های تشکیل و تعامل کمیته‌ها با هیأت‌مدیره و تیم مدیریت اجرایی شرکت و نحوة مدیریت این تعاملات آموزش داده می‌شود.
-
قوانین و مقررات حاکم بر بنگاه‌های بزرگهدف این عنوان آموزشی، آشناکردن مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌ها با مسئولیت‌هایی است که در قبال بنگاه‌های تجاری دارند. از آنجا که سازمان‌ها باید در چارچوب قوانین کشور فعالیت کنند، آشنایی با زمینه‌های حقوقی تجارت، انواع شرکت‌های تجاری، قراردادها و ساختار حقوقی آنها و شیوه تصمیم‌گیری و اداره شرکت‌ها و مسئولیت‌های حقوقی اعضای هیأت‌مدیره ضرورت محسوب می‌شود. ایفای نقش مؤثر در هیئت‌مدیره مستلزم آشنایی با مسئولیت‌ها و اختیارات قانونی اعضای هیئت‌مدیره و نیز چارچوبهای قانونی تعریف‌شده در قوانین تجارت، شرکت‌ها و بازارهای مالی است. برای حفظ حقوق سهامداران و سایر ذینفعان است به دلیل حضور بنگاه‌های بزرگ در بازار سرمایه، کلیاتی از مهم‌ترین مسائل حقوق بازار سرمایه نیز در جلسه طراح می‌شود. به دلیل حضور بنگاه‌های بزرگ در بازار سرمایه، کلیاتی از مهم‌ترین مسائل شرکت‌های عمومی، همچون شکل‌گیری مجامع عمومی شرکت‌ها و نحوة اداره آنها و نیز نحوه تعامل با سهامداران و سایر ارکان قانونی و نظارتی از جمله مباحث ارائه شده در این درس به شرح درمی‌آید.
-
کنترل، نظارت و حسابرسیدر شرح کنترل کسب‌وکارها به ساختارها و فرایندهای سازمانی اشاره می‌شود که از اهداف و چشم‌انداز سازمان پشتیبانی می‌کنند. این جلسات مهارتهای شما برای نظارت دقیق‌تر بر سازمان و شناخت مدل‌های نظارت را تقویت می‌کند. در می‌یابید چگونه فرایندهای عمومی و یادگیری در بنگاه را پایش کنید. در این درس مدیران با حسابرسی هم از منظر مالی و هم از منظر عملیاتی به عنوان یکی از مهم‌ترین چارچوبهای کنترل و نظارت بر عملکرد مدیران اجرایی شرکت آشنا میشوند. به علاوه، در این درس مباحثی نظیر استفاده از فناوری اطلاعات در نظامهای کنترلی و نظارت و استفاده از داشبوردهای اطلاعات مدیریت در بستر فناوری اطلاعات به مدیران عامل و هیئت مدیرهها آموزش داده می‌شود.
بحث‌های مربوط به پولشویی و رعایت مقررات (compliance) نیز تحت همین عنوان درسی بررسی می‌شود. -
حکمرانی شرکتی در بنگاه‌های چندرشتهایرایجترین شکل بنگاه‌داری در کشور ما، به‌خصوص در بنگاه‌های بزرگ، ساختار هلدینگ یا بنگاه‌های چندرشته‌ای است. چنین ساختارهایی که در بعضی موارد شامل چندین لایه مالکیتی بین بنگاه‌ها می‌شود، هم از منظر تعارض منافع میان سهامداران خُرد و مدیران و هم از نگاه رابطه میان بنگاه مادر و شرکت‌های زیرمجموعه و نوع راهبرد مادری (parenting strategy) بنگاه مادر برای مدیریت این رابطه، چالش‌های متعددی را ایجاد می‌کند. علاوه بر آن، روابط مالی میان بنگاه‌های دارای رابطة سهامداری که تحت عنوان «بازار سرمایة داخلی» شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین مسائل هلدینگ‌های بزرگ در کشور است که در این درس، به آن می‌پردازیم.
-
تفکر استراتژیک و رویکرد جامعنگریکی از مهم‌ترین چالش شرکت‌ها، تمرکز و درگیرشدن بیش از حد هیئت‌مدیره در مسائل روزمره و عملیاتی است که پیامد آن عدم‌توجه کافی به مسائل کلیدی و استراتژیک شرکت است. داشتن تفکر استراتژیک توسط مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره، به آنها امکان می‌دهد تا درک دقیق‌تری از منابع و نیازمندی‌های سازمان برای تحقق استراتژی سازمان داشته باشند و مسائل و چالش‌های بنگاه را در بستر استراتژی سازمان اولویت‌بندی، تحلیل و حل‌وفصل کنند. در بخش دوم کلاس، مدیران با تفکر سیستمی آشنا میشوند که مجموعه‌ای از ابزارهای نظری و کاربردی را برای تحلیل و درک مسائل و چالش‌های فردی و اجتماعی فراهم می‌کند. حل مؤثر چالش‌های سازمانی توسط هیئت‌مدیره به عنوان بالاترین رکن سازمان، نیازمند داشتن رویکردی جامع‌نگر است که از زوایای مختلف و با درنظر گرفتن تعاملات اجزای مختلف سازمان در ایجاد و حل چالش‌ها به مسائل نگاه کند.
-
اصول و فنون مذاکرههدف از این درس آشنایی با اصول و فنون مذاکره در کلیه تعاملات و برخوردهای تجاری است. در این دوره علاوه‌بر آموزش روش‌‌ها و تکنیک‌های مذاکره، نحوه برنامه‌ریزی برای مذاکره، تحلیل مذاکره و عوامل مؤثر بر انجام مذاکره موفق مورد بحث قرار می‌گیرد. به‌طور خاص در خلال تمرینات این درس، مخاطبان آموزش درمی‌یابند که چه اشتباهاتی را نباید تکرار کنند و چگونه می‌توانند مذاکره‌ای را به سرانجام موفق برسانند که به بن بست رسیده است.
-
رهبریایجاد تحول در سازمان و محقق شدن چشم‌اندازهای ترسیم‌شده توسط هیئت‌مدیره مستلزم به حرکت درآوردن و همراه کردن مدیران ارشد و میانی و کارکنان بنگاه است. این مهم بدون تسلط مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره به مهارتهای رهبری محقق نمی‌شود. در درون هیئت‌مدیره نیز به عنوان مجموعه‌ای انسانی، تسلط بر مهارتهای رهبری به معنای توانایی همراهی‌کردن سایر اعضا و راهبری آنان به سوی چشم‌اندازی مشترک است. بنابراین در این درس، رهبری به عنوان یکی از کلیدی‌ترین عوامل موفقیت در هیئت‌مدیره شرکت‌ها به مخاطبان آموزش داده می‌شود.
-
مهارتهای تصمیم‌گیری برای مدیرانهدف از این درس، تقویت و توسعه مهارتهای تصمیم‌گیری مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره است. حضور در هیئت‌مدیره نیازمند تصمیم‌گیری‌های متعدد و با فوریت بالا است که در این درس، تلاش می‌شود مهارتهای لازم برای تصمیم‌گیری درست و اجتناب از خطاهای رایج تصمیم‌گیری آموزش داده شود.
-
اثربخشی هیئتمدیرهحضور اثربخش در هیئت‌مدیره با توجه به پیچیدگی و پویایی روابط و تعاملات انسانی، یکی از چالش‌های رایج برای اعضای هیئت‌مدیره است. برای کمک به حل این چالش، در این درس، مباحث زیر به مخاطبان آموزش داده خواهد شد:
-
رهبری هیئت‌مدیره به مثابه تیم و نقش و چالش‌های رهبری مشترک در هیئت‌مدیره
-
ایجاد هم‌افزایی در تعاملات رفتاری بین مدیرعامل و هیئت‌مدیره و به خصوص با رئیس هیئت‌مدیره
-
نقش تقویت اصالت در اعضای هیئت‌مدیره در اثربخشی فرایندهای هیئت‌مدیره
-
ارزیابی بیرونی و خودارزیابی اثربخشی هیئت‌مدیره
-
-
محیط اقتصادی حاکم بر بنگاههدف نشست‌های تحت این عنوان معرفی محیط اقتصاد کلان کسب‌وکاری است که مدیران در آن فعالیت می‌کنند. مدیران با کلیدی‌ترین متغیرهای مؤثر بر کارکرد اقتصاد کلان آشنا میشوند، و فرامی‌گیرند که متغیرهایی چون نقدینگی، نرخ بهره، نرخ برابری ارز، رابطه با جهان خارج، ... به شدت بر کسب‌وکار آنان تأثیر می‌گذارد و از این‌رو رفتار این متغیرها را به‌طور دائمی می‌باید پایش کنند. ابزارهای لازم برای انجام این پایش در اختیار آنان قرار می‌گیرد و این مهارت را فرامی‌گیرند که چگونه وضعیت بنگاه خود را در ارتباط با بودجه کل کشور، آمار اقتصاد کلان منتشره توسط بانک مرکزی و مرکز آمار و به‌طور کلی موقعیت خود را نسبت به ارقام و اطلاعات منتشره از اقتصاد کلان متوازن و سیاست‌های خود را متناسب بر این داده‌ها اصلاح کنند.
-
تحول دیجیتال و نوآوری در سازمانطی این نشست‌ها مدیران درمی‌یابند که نوآوری و تحول دیجیتال دقیقاً به چه معناست و چه آثاری بر کارکرد شرکت‌هایشان دارد. این درس چارچوبی به حاضران در جلسات می‌دهد که با زمینة این تحولات آشنا شوند و فرابگیرند که برای موفقیت در عصر دیجیتال، شناسایی حوزه‌های اصلی دیجیتالی‌کردن، از جمله راهبردهایی که در هیأت‌مدیره باید به تصویب رسد، و نیز آشنایی با فرایندهای اصلی و فناوری ضروری است. هیأت‌مدیره باید مهارتهای لازم را داشته باشد که در هر مورد مزایای و معایب فن‌آوری دیجیتال را ارزیابی کند و از درون ساختار تحول دیجیتال، راه‌کارهایی را که به نوآوری و دیجیتالی‌کردن بنگاه می‌انجامد، بیابد. مدرس دوره در پی آن است که مخاطبان درس مهارت‌هایی بیابند که نوآوری را در بنگاه خود تقویت کنند و به نقش تحولات دیجیتال آگاه باشند.
